NRM/NVR lezing 7 juni '25: Het ontstaan van de elementen

Op zaterdag 7 juni 2025 wordt een lezing georganiseerd door het Nationaal Ruimtevaart Museum (NRM).

Locatie: Nationaal Ruimtevaart Museum (zie adres onderaan de mail)
Aanvang lezing: 10.30 uur (zaal open vanaf 10:00 uur)

De chemische elementen waaruit wij zijn opgebouwd zijn grotendeels ontstaan in sterren. Sterren worden geboren uit reusachtige gasnevels die in de ruimte zweven. De elementen die ze gedurende hun leven produceerden door kernfusie kwamen aan het eind ervan vrij toen sterren hun buitenlagen afstootten, de ruimte in. De uitgestoten gassen vormden nieuwe nevels en daaruit ontstonden weer nieuwe sterren. 
Zo is er sprake van “kosmische recycling”.  De zon, de aarde en ook de mens zijn gevormd uit sterrenstof, dankzij deze recycling.

In deze lezing bespreek ik welke elementen waar en hoe zijn gevormd. Waterstof en helium komen uit de oerknal, maar hun verhouding is later door veel generaties sterren veranderd. De koolstofatomen, die de basis vormen van ons leven, zijn voornamelijk in lichte sterren zoals de zon gemaakt door kernfusie en komen vrij in hun sterrenwind.  Maar het zuurstof dat we in- en uitademen is gemaakt in zware sterren. Metalen als ijzer en nikkel komen van ontploffende zware sterren aan het eind van hun leven. En nog zwaardere elementen, zoals lood en platina worden niet gedurende het leven van sterren gemaakt, maar in supernova-explosies.

Ik leg uit wat fusieprocessen zijn, in welke sterren ze optreden, welke elementen daarbij geproduceerd worden en hoe die vrijkomen voor recycling. Daarbij laat ik o.a. ook zien hoe het vele stikstof, waar de natuur in Nederland last van heeft, gevormd wordt in een bijzonder proces dat lijkt op een verkeersopstopping op de rondweg om Parijs.

Presentator
Prof. Dr. Henny Lamers is een bekend presentator van allerlei onderwerpen uit de sterrenkunde. Hij is verbonden geweest aan de universiteit van zowel Utrecht als Amsterdam. Zijn onderzoeksterrein bestrijkt vele facetten van ster-evolutie, sterwinden en massaverlies. De laatste jaren doet hij onderzoek met de Hubble Space Telescope naar sterhopen en botsende melkwegstelsels. Hij publiceerde vele wetenschappelijke artikelen en vakboeken.

Voor meer informatie over de publiekslezingen van het Nationaal Ruimtevaart Museum, zie de website: (www.nationaalruimtevaartmuseum.nl).

Aanmelden
Toegang tot de zaal is uitsluitend mogelijk na aanmelding via de NRM website en na betaling van de kosten van deelname, zie https://www.nationaalruimtevaartmuseum.nl/index.php/contact/aanmelding-lezing

Kosten deelname:
Voor kinderen, vrienden van het NRM en NVR leden: € 3,50
Voor overige toehoorders: € 7,00