Op donderdag 27 mei is Kees de Jager overleden, kort nadat hij op 29 april de eerbiedwaardige leeftijd van 100 jaar had bereikt. Hiermee verliezen we een wereldberoemd astronoom, die door vele collega’s ook is omschreven als nestor van de Nederlandse sterrenkunde, een pionier van het Nederlandse ruimteonderzoek, een succesvol diplomaat bij vele internationale onderhandelingen, een bruggenbouwer, een groot popularisator van de wetenschap en ook als directeur van sterrenwacht Sonnenborgh en oprichter van het ruimte-onderzoeksinstituut SRON.
Kees de Jager werd geboren op 21 april 1921 in Den Burg, Texel. Hij studeerde aan de Universiteit Utrecht natuur-, wis-, en sterrenkunde, en promoveerde daarna bij prof. Dr. Marcel Minnaert op zijn onderzoek naar de Zon. Zijn promotiewerk maakte internationaal grote indruk en mede dankzij zijn werk werd Utrecht vanaf de jaren ’50 een belangrijk centrum op het gebied van onderzoek naar de Zon. In 1960 werd Kees de Jager benoemd tot hoogleraar aan de Utrechtse Universiteit en in 1963 volgde hij Minnaert op als directeur van de Utrechtse Sterrenwacht, instituut Sonnenborgh. Daarnaast richtte hij in 1961 het Laboratorium voor Ruimteonderzoek op (de voorloper van SRON), waar hij tot 1983 directeur van bleef. Kees de Jager was actief betrokken bij de oprichting van de ESRO, de voorloper van het huidige ESA, en heeft ertoe bijgedragen dat het European Space Technology Center van ESA (ESTEC) werd gevestigd in Noordwijk. Naast zijn betrokkenheid bij ESA vervulde Kees verschillende topposities bij de ‘International Astronomical Union’ (IAU) en de ‘International Committee on Space Research’ (COSPAR). Als COSPAR President was hij betrokken bij vele gevoelige high-level politieke discussies en onderhandelingen tussen US en USSR.
Kees ging in 1986 met emeritaat en vertrok in 2003 van Utrecht (waar hij op de Sterrenwacht Sonnenborgh woonde) naar zijn geboorte-eiland Texel waar hij op veel terreinen actief bleef. Hij werd door velen ervaren als een aimabel mens, met een brede interesse, een bevlogen spreker, docent en inspirator.
Erelidmaatschap NVR
In 2011, het jaar waarin Kees de Jager 90 jaar werd, heeft de NVR hem erelid gemaakt van de vereniging, vanwege zijn zeer bijzondere verdiensten voor de ruimtevaart in het algemeen. De uitreiking van het erelidmaatschap vond plaats in de Space Expo Noordwijk tijdens de viering van het 60 jarig bestaan van de vereniging. Het was kenmerkend voor de persoon Kees de Jager dat hij zeer vereerd was met dit erelidmaatschap en ook op 90-jarige leeftijd nog graag wilde bijdragen aan deze viering met het verzorgen van een presentatie, ‘Cold War experiences in space activities’.
In het komend Ruimtevaart Magazine zullen we verder aandacht geven aan de persoon Kees de Jager.
